Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryollari (TCDD), 29 Ekim'de hizmete girmesi planlanan Asya ve Avrupa kitalarini denizin altindan baglayan ''Asrin Projesi'' Marmaray kapsaminda yüzeysel metroya dönüstürülecek tren hatlarinda iyilestirme çalismalarina basladi.Çalismalar çerçevesinde Istanbullular, kitaplara, siirlere, filmlere konu olan, ayrilik ve kavusmalarin hüzünlü mekanlari tarihi tren istasyonlarinin bazilarina veda edecek. Proje kriterlerine göre bazi istasyonlar oldugu yerde yenilenecek, bazilarinin yerleri kaydirilarak yeniden insa edilecek.Istanbul'un Anadolu'ya açilan kapisi, tarihi Anadolu-Bagdat ve Hicaz demiryollarinin baslangiç noktasi Haydarpasa Gari, Haydarpasa-Pendik hattinin sefere baslamasiyla 22 Eylül 1872'de hizmete girdi. Istanbul'un Avrupa'ya açilan kapisi Sirkeci Gari ise 3 Kasim 1890'da hizmete açildi.2. Abdülhamid döneminde açilan Sirkeci ve Haydarpasa'da garlarini birlestirmeyi amaçlayan ilk teklif de Sultan Abdülhamid döneminde, 3 Agustos 1860'da, Prerault'tan geldi. Prerault'un Cisr-i Enbubi Projesi (deniz alti çelik tünel), uygulanabilir olmaktan uzak bulundugu için hayata geçirilemedi. AK Parti Hükümeti, projeyi, 144 yil aradan sonra uygulamak için 2004 yilinda ilk kazmayi vurdu. ''Asrin Projesi'' olarak tanimlanan Marmaray'in, 29 Ekim'de, 153 yil sonra hizmete girmesi planlaniyor.TCDD de Marmaray kapsaminda, yüzeysel metroya dönüstürülecek Haydarpasa-Pendik ve Sirkeci-Halkali arasindaki tren hatlarinda ve istasyonlarinda iyilestirme çalismalarina basladi.TCDD'den alinan bilgiye göre, çalismalar kapsaminda mevcut istasyonlarin tamami yenilenecek. Marmaray istasyonlari orta peronlu hale getirilecek. Proje kriterlerine göre, Istanbul'un yillanmis istasyonlarinin bazilari oldugu yerde yenilenecek, bazilari da yerleri kaydirilarak, yeniden insa edilecek.Marmaray projesi kapmasinda bir yanda insaat çalismalari devam ederken diger yanda Sirkeci-Yedikule arasi hat kesimi ve Sögütlüçesme-Haydarpasa arasi kisimlarin tren isletmeciligi baglantili entegrasyon ve degerlendirme etüd çalismalari da devam ediyor.-Kazliçesme-Halkali 1 Mart'ta kapanacak-Marmaray kapsaminda mevcut banliyö sisteminin yüzeysel metroya dönüstürülmesi için hatlar asama asama kapatilacak. Istanbul banliyölerinin yüzeysel metroya dönüstürülmesi ve 3 hatta çikarilmasi çalismasi kapsaminda, Kazliçesme-Halkali arasinda 1 Mart'tan itibaren tren trafigine ara verilecek. Söz konusu parkurda ulasim otobüslerle saglanacak.Konuyla ilgili TCDD, Altyapi Yatirimlari Genel Müdürlügü ve Istanbul Büyüksehir Belediyesi ve ilgili belediyelerce hazirliklar yapildi.Ilk etapta Halkali-Küçükçekmece arasinda 15 otobüsle günlük 105 sefer, Küçükçekmece-Yenikapi arasinda ise 40 körüklü otobüs ile günlük 200 sefer yapilacak.Yedikule-Sirkeci arasinda banliyö trenleri isletilmeye devam edecek. Bu parkurda her 15 dakikada bir tren çalistirilacak.-Haydarpasa-Pendik hatti yaz aylarina kadar çalisacak-Çalismalar kapsaminda insaat alanlari etaplar halinde ilerleyecek. Bu baglamda ilgili kurumlarin mutabakati ile 29 Nisan 2012'de Pendik-Gebze arasi mevcut hat kapatildi. Haydarpasa-Pendik hattinin ise 2013 yili yaz döneminde isletmeye kapatilmasi öngörülüyor.-Günde bir milyon yolcu tasinacak-Ayni zamanda Anadolu ve Avrupa yakalari arasinda çift hatli tünel ve bogaz tüp geçisi ile kesintisiz ulasimi saglamasi açisindan oldukça önemli olan Marmaray, seyahat süresini önemli oranda düsürecek.Bu süreçteki en önemli istasyonlar, iki yaka arasi baglantinin baslangiç noktalari olan Kazliçesme (Avrupa Tünel Girisi) ve Ayrilikçesme (Anadolu Tünel Girisi) arasindaki tünel ve bogaz tüp geçisini saglayan Kazliçesme, Yenikapi (yer alti), Sirkeci (yer alti), Üsküdar (yer alti) istasyonlari olacak.Haydarpasa-Pendik hattinda, günde 12 tren ve 176 seferle ortalama 71 bin ve yilda 77 milyon yolcu, Sirkeci-Halkali hattinda ise günde 9 tren ve 126 seferle ortalama 66 bin ve yilda ortalama 53 milyon yolcu tasinirken, Marmaray'in devreye girmesiyle bu sayi günde 1 milyonu bulacak.-Personel politikasi-Haydarpasa-Pendik arasi hatlarin kapatilmasindan sonra çalistirilan personelden TCDD kadrolu personeli ve hizmet alimi yapilarak çalistirilan personel, Marmaray isletmeciligi konusunda egitime tabi tutulacak ve akabinde Kazliçesme-Ayrilikçesme arasi Tüp/Tünel Marmaray isletmeciliginde görevlendirilecek.Kazliçesme-Halkali arasi hatlarin kapatildiktan sonra burada çalisan personel, isletmecilik hazirliklari yapilan Marmaray tüp geçidine kaydirilarak, bu bölgeyle ilgili egitimlere kanalize edilecek ve 30 Eylül 2013 tarihinde isletmeye açilacak olan Kazliçesme-Ayrilikçesme arasindaki Marmaray isletmeciliginde görevlendirilecek.-Yük treni tasimaciligi devam edecek-Marmaray isletmeye açildiginda Avrupa'dan 21 yük treni, Asya'dan 21 yük treni olmak üzere ihtiyaç oldugu sayida yük treni çalistirilmasi öngörülüyor.Marmaray ve Arifiye-Pendik arasinda Yüksek Hizli Tren yol çalismalarinin tamamlanmasiyla yurt içi anahat yolcu tren seferleri, (yolcu talep ve ihtiyaçlarina göre) planlamalari yapilabilecek.-Haydarpasa Gari'nin tarihi-Istanbul'un Anadolu'ya açilan kapisi, tarihi Anadolu-Bagdat ve Hicaz demiryollarinin baslangiç noktasi Haydarpasa Gari, Haydarpasa-Pendik hattinin sefere baslamasiyla 22 Eylül 1872'de hizmete girdi. Haydarpasa Gari'nin eski binasi, demiryolunun kapasitesinin artmasi, 1903'te yapimina baslanan liman ve rihtimin açilmasiyla yetersiz kaldi. Sultan II. Abdülhamid, yeni gar binasinin yapilmasini ''Bunca kilometre demiryolu yaptim memlekete, çelik raylarin ucu Haydarpasa'da. Koca binalariyla liman yaptim yine belli degil. Bana o raylarin denize kavustugu yere öyle bir bina yapin ki, ümmetim baktiginda 'Buradan bindin mi hiç inmeden Mekke'ye kadar gidilir' desin'' sözleriyle emretti.Yeni gar binasi, mimari proje yarismasi sonucu belirlendi ve yarismayi Philipp Holzmann & Co. Sirketi'ne mensup mimar-mühendis Otto Ritter ve Helmut Cuno kazandi. Yapimina 30 Mayis 1906'da baslanan yeni Haydarpasa Gari 19 Agustos 1908'de tamamlandi ve 4 Kasim 1909'da resmen hizmete açildi.Projeyi Almanlar'in yapmasina karsin insaatta Alman ve Türk isçilerin yani sira Italyan tas ustalari da çalisti. Gar, ismini bir Osmanli devlet adamindan aldi. Osmanli tarihinde iki Haydar Pasa bulunuyor. Ilki 1512-1595 yillari arasinda yasayan, Kanuni Sultan Süleyman için yaptigi Kavak Sarayi'na karsilik civardaki baglarin hediye edildigi, Anadolu'da yol, sulama, köprü, kisla, bataklik kurutma gibi çalismalari zamanina göre en ileri anlayisla gerçeklestiren, Sivas ve Cezayir Beylerbeyligi yaptiktan sonra Sultan II. Selim döneminde ''Kubbe Vezirligi''ne getirilen Haydar Pasa... Ikinci Haydar Pasa ise Padisah III. Selim döneminde yasayan, semtte bulunan genis arazisine bir kisla yaptiran Haydar Pasa...III. Selim döneminden çok önce yasayan Evliya Çelebi'nin Seyahatnamesi'nde Haydar Pasa'nin baglarindan söz etmesi, semte adini veren kisinin ilk Haydar Pasa oldugu iddiasini güçlendiriyor.Neorönesans etkili klasik bir Alman mimari örnegi olan gar binasi, Marmara denizine ve çevreye hakim abidevi kütlesi ile Istanbul'un sembollerinden biri.Her biri 21 metre uzunlugunda 1100 ahsap kazik üzerine insa edilen 5 katli gar binasinin dösemeleri, pembe granitten, tasiyici ve bölücü duvarlari ise tugladan yapildi. Kullanilan taslar Lefke-Osmaneli, Hereke ve Vezirhan'dan getirildi. Binanin cephe kaplamasi sari-yesil renkli Lefke (Osmaneli) tasi, çati kaplamasi arduvaz tasindan yapildi.Kurtulus Savasi'nin kazanilmasindan sonra Haydarpasa Gari, 25 Eylül 1923'te Ingiliz isgal kuvvetlerinden geri alindi, 31 Aralik 1928'de de Haydarpasa-Eskisehir hatti satin alinarak, devletlestirildi.Ulusal demiryollarinin kurucu Genel Müdürü Behiç Erkin ve 24 Mayis 1924'te kurulan ''Anadolu-Bagdat Demiryollari Müdüriyeti Umumiyesi'' bir dönem bu binada görev yapti.Ankara-Istanbul arasinda yaptigi yolculuklarda pek çok kez bu tarihi istasyonda karsilanan Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk, son kez 27 Mayis 1938'de Haydarpasa Gari'na geldi.Yapildigi dönemde Orta Dogu'nun en büyük gar binasi sifatini kazanan Haydarpasa Gari'nin toplumsal bellekte de önemli bir yeri bulunuyor. Sayisiz ayriligin ve kavusmanin yasandigi bu mekan, felaketlere de sahne oldu.1. Dünya Savasi sirasinda 6 Eylül 1917'de düzenlenen sabotaj sonucu çikan yanginda cepheye gitmek üzere bekleyen bir tabur asker yanarak can verdi, binanin çatisi ve kuleleri yandi. Ingiliz uçaklari tarafindan 1918'de yilinda bombalanan Haydarpasa Gari ve sahasindaki pek çok bina yikildi. Binanin çatisi, 1930'lu yillarda yeniden yapildi.Haydarpasa mendiregi açiklarinda 1979'da meydana gelen tanker kazasinda kirilan Alman sanatçi O. Linneman'in yaptigi vitraylar, daha sonraki restorasyonda vitray sanatçisi Sükriye Isik tarafindan yenilendi.Tarihi binanin çatisi, 28 Kasim 2010'da çikan yanginda yandi, restorasyon çalismalari devam ediyor.Haydarpasa Gar ve çevresinin koruma amaçli hazirlanan plan çerçevesinde degerlendirilmesi çalismalari devam ediyor.-Sirkeci Gari-Istanbul'un Avrupa'ya açilan kapisi Sirkeci Gari'nin temeli, 11 Subat 1888'de büyük bir törenle atildi. Alman mimar ve mühendis A. Jasmund tarafindan yapilan görkemli gar binasi, 3 Kasim 1890'da hizmete açildi. Sark mimarisi konusunda incelemeler yapmak üzere Istanbul'a gelen ve Sultan II. Abdülhamid'in güvenini kazanarak sarayin danisman mimari olan Berlin Üniversitesi mezunu Jasmund, gar binasinin projesi hazirlanirken özellikle bir nokta üzerinde durdu. Istanbul, batinin bitip, dogunun basladigi yerdi. Bir baska deyisle dogu ile batinin birlestigi noktaydi. Bu nedenle bina oryantalist bir üslupla hayata geçirilmeli, bölgesel ve ulusal biçim kaliplarina yer verilmeliydi. Bu üslubu yansitmak için cephelerde tugla bantlar kullanildi. Sivri kemerli pencereler, ortaya ise Selçuklu dönemi tas kapilarini animsatan genis bir giris kapisi yapti. Vitraylar bu üslubu tamamladi.Binanin kaidesi granit, cephesi mermer ve Marsilya Arden'den getirilen taslarla yapildi. Bekleme salonlarina, Avusturya'dan getirilen büyük çini sobalar konuldu. Binanin aydinlatilmasi ise çesitli yerlere konulan 300 havagazi feneriyle saglandi.
