Bugün, 28 Kasım 2025 Cuma
Adana’da tarım üretiminde son yıllardır biriken sorunlar sürerken, bu kez de erkenci mandalinada kriz yaşandı. İnce kabuklu ve erken olgunlaşan okitsu, mihowase, early ve primasol cinsi mandalinalar, işçilerin 9 günlük yevmiye grevi yüzünden dalında kaldı. On binlerce ton ürün çürümeye yüz tutarken, üretici hem maliyetinin altına düşen fiyatlarla hem de ihracat kayıplarıyla karşı karşıya kaldı. Kilogram başına yaklaşık 8 TL maliyetle üretilen erkenci mandalina fiyatı, bahçelerde 3 TL’ye kadar düşerken, dalda zarar gören ürünlerin büyük kısmı ise dış piyasaya gönderilemedi.
Türkiye narenciye üretiminin yaklaşık yüzde 40’ını karşılayan Adana’da mandalina hasadı normalde Eylül sonunda başlıyor. Bu yıl da aynı dönemde başlayan sezonda ilk haftalarda kaliteye göre 10-15 TL arasında alıcı bulan erkenci ürünler, Çukurova’nın avantajlı iklim koşulları sayesinde zirai dondan etkilenmedi ve verim dönüm başına 4–6 ton arasında seyretti. Ancak geçtiğimiz günlerde başlatılan grevle birlikte hasat kesintiye uğradı; meyveler olması gerekenden daha uzun süre ağaçta kaldı. Hal böyle olunca ürünlerin raf ömrü kısalırken, görünüm ve sertlik kayıpları yaşandı.
Grev nedeniyle dalında çürüyen ürünlerin oluşturacağı zararın 2 milyar TL'yi aşabileceği ifade ediliyor.
Yüreğir Ziraat Odası Başkanı Mehmet Akın Doğan, gecikmenin yarattığı tabloyu “Bu meyvenin bu zamana kalmaması lazımdı” sözleriyle özetlerken, dış piyasadaki büyük düşüşe dikkat çekti. Rusya ve Avrupa’ya gönderilen Adana mandalinasının önemli bir bölümü kalite kaybı nedeniyle ihracat dışı kalırken, Doğan şu bilgileri verdi: “Çukurova denince narenciyenin yüzde 40’ını üreten bir bölgeden söz ediyoruz; burada kesim ve ihracat tarihleri her yıl resmi olarak belirlenir. Bu sezon mandalinanın kesim tarihi 27 Eylül olarak açıklandı, ihracat takvimi ise 2 Ekim’de başlayacak şekilde planlandı. Ancak işçileri bahçeye götüren çavuşlar, aldıkları yüzde 10’luk payı beğenmeyip kendi aralarında haberleşerek greve çıktı."
"Grev tam 9 gün sürdü ve bu 9 gün boyunca bahçelerde tek bir kesim yapılamadı. Yurt dışından talep olmasına rağmen ürün yükleyemedik. Dalında bekleyen erkenci mandalinanın raf ömrü çok kısa. Fiyat yükseltmek için greve gittiler, oysa masada imzalar atılmıştı ama uyulmadı. İlk hasatta kilogram fiyatı 15 liraya kadar çıkan ürün şu anda 3 liraya alıcı bulamıyor."
Dalda kalan ürünleri artık satmanın mümkün olmadığını da sözlerine ekleyen Doğan, "Meyve raf ömrünü kaybetti. Yevmiye grev öncesi bin TL idi. Ziraat odaları, çiftçiler birliği, valilik hep birlikte toplanıp bu kararı imza altına almıştık. Hasat zamanı eylem yapılmaması gerekirdi. Çavuşlar işçileri kışkırtmaya başladı. Önce günlük 1500 TL yevmiye istediler, sonra 1200 TL’ye düştüler. Olan bizim ürünlere oldu" dedi. Adana'nın, mandalina, portakal ve greyfurt üretiminde ilk sırada yer aldığını da sözlerine ekleyen Doğan, "Kent genelinde 850 bin dönüm alanda bir milyon tonun üzerinde mandalina üretimi yapılıyor. Çiftçinin zarar etmemesi için ürünün kilogramını 10-11 TL’den satması gerekirken, şu an 3 TL’ye bile alan çıkmıyor. Adana’da 35 bin çiftçi var. Grev nedeniyle yüzde 20’ye yakın ürün ağaçta kaldı. Çok ciddi zarara uğradık" diye konuştu.
